Brakiterapi

Tedavi amaçlı radyasyon tedavisi iki farklı şekilde yapılabilir: Eksternal radyoterapi ve brakiterapi. Modern eksternal radyoterapi cihazlarının yüksek elektrik enerjisinden hasta dışında ürettiği radyasyonla önceden vücutta tedavi edileceği alanlar belirlenerek dışarıdan yapılır. Bu tedaviler yapılırken cihazın yazılımlara bağlı olarak sahip olduğu farklı özelikler kullanılarak konformal radyoterapi (3D RT), yoğunluk ayarlı radyoterapi (IMRT), görüntü kılavuzluğunda  radyoterapi (IGRT), solunum destekli RT (4 D RT), Stereotaksik radyoterapi (SBRT) yapılabilir. Tüm bu teknikler , tümörü yok edecek en yüksek dozu vermeği amaçlarken tümörün çevresindeki  normal dokularda ise en az  doz alması amacıyla    geliştirilmiştir.

Brakiterapi ise kanser tedavisinde kullanılan farklı  bir radyasyon tedavisi şeklidir. Radyoaktif kaynakların doğrudan veya kateterler aracılığıyla tedavi edilecek tümörün içine veya yanına yerleştirilmesinden oluşur. Radyoaktif kaynaklar vücutta içinde boşluk olan organlara  çeşitli aplikatörler aracılığı ile konarak yapılan şekli intraluminal brakiterapi olarak adlandırılırken tümöre direkt konan kateterler aracığıyla yapılan ise intertisyel brakiterapi olarak adlandırılır. Bu ışınlamalar da radyoaktif kaynağın etki mesafesi  sınırlı olduğu için  içine konulduğu organda hedef tümör en yüksek doz alırken  çevresindeki sağlıklı dokular radyasyondan en az oranda etkilenirler.

İntertisyel brakiterapi de tedavi için çoğunlukla cihaza gerek olmaksızın tedavi edilecek alana çeşitli kateterler  yerleştirilir ve  bu  kateterler içine radyoaktif kaynaklar konarak direkt tümörlü dokular ışınlanır.

İntraluminal brakiterapide  kullanılan cihazlar; eksternal radyoterapi cihazlarında  olduğunun aksine kendileri radyasyon üretmezler, bu cihazlara   yarı ömür ve enerji açısından belirli özelliklere sahip çeşitli radyoizotoplar dışarıdan yüklenerek bu cihazlar kullanılır.

Her iki tip brakiterapide en sık kullanılan radyoizotoplar arasında iridyum-192, kobalt-60,sezyum-137, iyot-125 ve paladyum-103 sayılabilir.

Radyoizotopların enerjileri açısından düşük doz hızlı  (LDR) yada yüksek doz hızlı (HDR)    ışınlama yapılır. LDR brakiterapide radyoizotop 0.4-2 Gy/saat doz hızında ışınlama yaptığı için  bu tedavide   hastada  tedavi süresi HDR ye göre daha uzun sürer ve tek seansda ışınlama yapılır. HDR brakiterapi de radyoizotopun sahip olduğu 12 Gy/saat üzerindeki  doz hızı sayesinde tedavi kısa sürmektedir. Bunlarda tedavi sıklıkla  birkaç fraksiyonda  yapılır.

Brakiterapi; jinekolojik tümörler, meme kanseri, prostat kanseri, baş boyun kanserleri, cilt kanserleri, akciğer kanserleri, ozafagus kanseri, anal kanser ve yumuşak doku sarkomları gibi çeşitli kanserlerde   hastalığın evresine göre  eksternal ışınlama sonrası ek olarak yapılabildiği gibi tek seçenek  olarak da yapılabilir.

 

Merkezimizde sahip olduğumuz GAMMAMED PLUS cihazı iridyum-192 radyoaktif kaynak kullanarak HDR tedavi yapan bir brakiterapi cihazıdır. Mevcut  aplikatörler nedeniyle merkezimizde  serviks kanseri ve endometriyum kanserinde brakiterapi yapılmaktadır. Jinekolojik tümörün  evresine göre cerrahi sonrası eksternal radyoterapi sonrası   yapılabildiği gibi eksternal radyoterapi olmadan tek  tedavi seçeneği olarak da yapılabilir. Ayrıca yine tümörün evresine bağlı  cerrahi uygulanmayan hastalarda  da eksternal radyoterapi ile kombine yapılabildiği gibi tek  tedavi seçeneği olarak da kullanılabilir.

Endikasyon konan jinekolojik tümörlü hastalarda uygun aplikatörler hastaya uygulanarak alınan BT görüntüleri ile bilgisayarlı planlama sisteminde hastaların 3D tedavi planlamaları yapılır. Uygun tümör  dozu verilirken  çevresindeki sağlıklı dokuların (mesane ve rektum) alacağı dozun en az olacak şekilde  yapılan plana uygun olarak hastalara  takılı olan aplikatörlere radyoaktif kaynaklar yüklenerek  cihazda  tedavi uygulanır.